ارتقای ظرفیت جامعه محلی روستایی واقع در سربیشه برای بهبود وضعیت آموزش و تحصیل دختران

چکیده پروژه

روایت این پروژه از آشنایی با دست‌سازه‌های خراسان جنوبی آغاز شد. با رفتن تیم روستاتیش به روستاهای خراسان جنوبی و همنشینی با اهالی، صحبت‌های گروه‌های مختلف را شنیدیم. دختران روستا که عروسک هم می‌ساختند، آنانی که میل به ادامه تحصیل داشتند از مسائل خود گفتند. از اینکه پس از پایه ششم نمی‌توانند مدرسه را ادامه دهند. این مسئله آنان را مجبور به ترک تحصیل می‌کرد، با اینکه تمایل به ادامه تحصیل داشتند اما از این رو که مدرسه‌ای در روستا نبود نمی‌توانستند در مقاطع بالاتر تحصیل کنند. در نهایت ترک تحصیل به اجبار انتخاب می‌شد. در این بین تیم روستاتیش قصد دارد با روش تسهیلگری مشارکتی و به شور گذاشتن این مسئله با اهالی روستا، در حل این مسئله همگام باشد.

پیشینه فرایند

پس از آشنایی با دست‌سازه‌های این روستا و در شروع اجرای پروژه اقتصادی با زنان روستایی مشخص شد دختران روستا تمایل زیادی به ادامه تحصیل دارند. از این رو تیم روستاتیش، پس از جمع‌آوری اطلاعات اولیه، پروژه‌ای را در جهت حمایت آموزشی از دختران طراحی و به اجرا در آورد. این پروژه حدود 3 سال ادامه یافت. 2 سال اولیه این پروژه در طول زمان اپیدمی کرونا بود. در این 3 سال، تیم روستاتیش در جهت تسهیل آموزش، کلاس‌های مجازی و آفلاین را با استفاده از محتواهای آموزشی و تامین ابزارهای کمک آموزشی (کامپیوتر، ویدیو پروجکشن، دیسک‌های آموزشی، کتب کمک درسی و …) تجهیز و برگزار کرد. در این 3 سال نزدیک به 20 دانش‌آموز به تحصیل بازگشتند و 2 سال تحصیلات خود را ادامه دادند. 3 نفر نیز توانستند مقطع متوسطه اول را به پایان برسانند.  دانش‌آموزان به شیوه داوطلب آزاد تنها به مطالعه دروس می‌پراختند و در زمان امتحانات با مراجعه ناظر آموزش و پرورش به روستا از دانش‌آموزان به عنوان داوطلب آزاد آزمون گرفته می‌شد. اما پس از این 3 سال مسائل گذشته سرباز کرد که در ادامه با آن بیشتر آشنا می‌شویم.

مسئله

پس از ورود به روستا و نیازسنجی که صورت گرفت، این قضیه خود را نمایان کرد که دختران علیرغم میل و خواست به ادامه تحصیل، پس از پایه ششم ابتدایی، تحصیل را ادامه نمی‌دهند. یکی از مسائل آنان این بود که آموزش و پرورش به دلیل جمعیت کم روستا در آن منطقه مدرسه متوسطه اول و دوم نمی‌سازد و همچنین پس از دوره 3 ساله آموزش مجازی، آموزش در سطح کشور به شیوه عادی بازگشت و این قضیه موجب شد که آموزش و پرورش دیگر اجازه ادامه تحصیل به شیوه غیرحضوری را ندهد. از طرف دیگر مدرسه شبانه‌روزی در 50 کیلومتری روستا وجود دارد اما دختران به دلایل عرفی اجازه خروج از روستا را ندارند. بنابراین دختران با مشکلاتی برای ادامه تحصیل مواجه هستند و پس از گذراندن پایه ششم علیرغم میل باطنی، ترک تحصیل می‌کنند.

بازبینی در پروژه

پس از این چند سال، با وجود انتظار تیم روستاتیش مبنی به آماده شدن حضور دختران در مدرسه شبانه روزی به صورت عادی همچنان ترک تحصیل دختران پس از پایه ششم ادامه داشت، از این رو تصمیم به به بازنگری در فرآیند پروژه گرفته شد. و در همین راستا مجموعه جلسات مشارکتی را با اهالی روستا برگزار نمودیم تا از این حیث بتوان اهالی روستا خصوصا والدین را در راستای حل مسئله ترک تحصیل دختران همراه کنیم. از این جهت تیم روستاتیش بستری را برای کنکاش با ذینفعان مختلف فراهم می‌کند تا  با شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ادامه تحصیل دختران و پسران روستا در مسیر اهداف و دستاوردهایی که پیش بینی شده است، گام بردارد.

جامعه هدف، هدف، دستاورد‌ها

ذینفعان:

• ذینفعان مستقیم این پروژه دختران روستای مورد نظر هستند که تمایل به ادامه تحصیل دارند. ذینفعان غیرمستقیم نیز باقی کودکان (پسران و دخترانی) هستند که از تحصیل بازمانده‌اند و ممکن است در صورت فراهم شدن شرایط مناسب به تحصیل ادامه دهند. همچنین خانواده‌ها (پدران، مادران، برادران کوچک‌تر و بزرگتر)، اداره آموزش و پرورش شهرستان، شورای روستا و دهیاری روستا، برادرانی که در شهرها کار می‌کنند، نامزدها/ همسران دختران بازمانده از تحصیل، روحانی و ریش سفیدان روستا نیز از دیگر بازیگران این پروژه هستند.

اهداف:

• دستیابی به راه‌حل‌های ممکن مبتنی بر ظرفیت‌های جامعه محلی برای آموزش رسمی یا غیر رسمی دختران و پسران
• فراهم شدن بستر و شرایط مناسب برای آموزش دختران
• مشارکت و تاثیرگذاری زنان در تصمیم‌گیری‌ها

دستاورد‌ها (نتایج مورد انتظار):

• شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ادامه تحصیل دختران و پسران روستا
• پیوستن گام به گام دختران بازمانده از تحصیل روستای مورد نظر به آموزش رسمی
• فراهم شدن فرصت دسترسی برابر به آموزش برای دختران و پسران
• درگیر شدن و تأثیرگذاری زنان و دختران روستا در فرایندهای تصمیم‌گیری در خانواده و روستا
• ارتقای ظرفیت زنان روستا برای به عهده گرفتن نقش و مسئولیت رسمی اجتماعی زنان/دختران

اهمیت این فرآیند

این فرآیند در آغاز از این حیث که به خواست خود دختران روستا شکل گرفته مهم است. همچنین با وجود مسائل فرهنگی بر سر راه تحصیل دختران، خانواده‌ها بارها از اهمیت آموزش گفته‌اند و اشاره داشتند که “آموزش” روستای آنان را آباد می‌کند. از سوی دیگر آموزش حق همه کودکان است تا از این حیث فرصت‌های برابری‌تری ایجاد شود. هر چند که این امر به سادگی و تنها با مسئله دسترسی پیش نمی‌آید اما با دسترسی به آموزش می‌توان آن را آغاز کرد. این موضوع از این حیث برای روستاتیش حائز اهمیت است که آموزش بستری برای توسعه درون زا و پایدار فراهم می‌کند.

محدوده جغرافیایی پروژه

این پروژه مربوط به روستای کوچکی در بخش مرکزی شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی است (به دلیل حساسیت‌های پروژه نام روستا ذکر نشده است).

روش تامین مالی

تا بدین جای، روستاتیش از محل فروش محصولات خود برای ادامه مسیر پروژه تامین مالی کرده است.

همگام شدن شما با پروژه

خرید دست سازه‌های بومی تولید شده توسط دختران و زنان روستا یکی از راه‌های موثر برای حمایت از پروژه آموزش و ادامه تحصیل دختران روستا است. چراکه با این روش، علاوه بر حمایت از تحصیل دختران، باعث بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی زنان روستا نیز می‌شود.

در صورتی که تمایل دارید به شیوه‌های دیگری برای مثال تامین مستقیم کتاب کمک آموزشی و … از پروژه حمایت کنید، برای کسب اطلاعات بیشتر از طریق ایمیل با ما در ارتباط باشید.