راهنمای کار داوطلبانه در استان سیستان و بلوچستان

نویسنده: مینا کامران

استان سیستان و بلوچستان سرزمین شگفتی‌ها و ندیده هاست. مردمان بلوچ بسیار خونگرم و مهمان نواز هستند و به محض اینکه وارد این استان می‌شوید عشق را احساس خواهید کرد.

هنگام کار داوطلبانه در این استان، میزبانی بی‌نظیر مردم محلی را تجربه خواهید کرد و این مستلزم این است که هنگام کار داوطلبانه در سیستان و بلوچستان یک مسافر مسئول و معقول باشید. در زیر فهرستی از باید و نبایدهای کار داوطلبانه در این استان تهیه شده است که بر اساس تجربه فعالیت چندساله در این استان نوشته و نیازمند همفکری شما برای کامل کردن است.

چند کلمه معمولی و یا عبارات خوشامدگویی را به زبان بلوچی یاد بگیرید تا به سرعت با محلی‌ها آشنا شوید. جامعه محلی از اینکه می‌بینند یک نفر سریع با فرهنگ و زبان آنها آشنایی پیدا کرده خوشحال خواهند شد و رابطه صمیمانه‌تری خواهند داشت.
اگر خانم هستید حتماً لباس مناسب بپوشید. لباس‌های سبک چیبسی و بوهو چندان مناسب روستاهای این استان نیست و جلب توجه می‌کند و ممکن است نگاه‌های زیادی را به خود جلب کنید. همچنین اگر مرد هستید بهتر است از پوشیدن شلوارک و تیشرت بدون آستین خودداری کنید.
سوال بپرسید و اشتیاق به دانستن نشان دهید. مردم بلوچ‌ عاشق صحبت کردن هستند و از داشتن مکالمات طولانی بسیار خوشحال خواهند شد.
تمام غذاهای شگفت انگیز این استان را امتحان کنید و از ترکیب ادویه‌ها و طعم‌ها لذت ببرید.
زنان در این استان به شدت نسبت به عکس از خودشان حساس هستند. بدون رضایت از یک مکان یا شخص خصوصا زنان و دختران عکس نگیرید.
اگر از کودک یا دختربچه‌ای عکس می‌گیرید حتما از خودش و خانواده‌اش برای انتشار در شبکه‌های اجتماعی اجازه بگیرید.
سریع تحت تاثیر شرایط قرار نگیرید و برای کمک کردن به فرد یا خانواده‌ای عجولانه تصمیم نگیرید.
در مورد مذهب یا گروه‌های سیاسی اظهار نظر تحقیر آمیز یا خنده دار نکنید.
اکثر بلوچ‌ها اهل سنت هستند. پس نسبت به این موضوع آگاه باشید و به عقاید مردم احترام بگذارید و وارد بحث‌های مذهبی با مردم محلی نشوید.
آب زیادی بنوشید تا بدن خود را هیدراته نگه دارید. آب و هوای بلوچستان خصوصا جنوب استان معمولاً بسیار گرم است. همراه خودتان ویتامین c، لیموترش، خاکشیر و تخم شربتی و داروهای عمومی داشته باشید.
از هر جا و همه جا آب ننوشید. مطمئن شوید آب تصفیه شده باشد.
با خودتان حتما قمقمه‌ای به همراه داشته باشید که بتوانید آب با خودتان حمل کنید.
از وضعیت آب روستا بپرسید و در مورد اینکه بخواهید هر روز یا شب دوش بگیرید محتاط باشید.
اگر می‌بینید در روستایی زباله‌ها را در محیط رها می‌کنند حتما زباله‌های شخصی‌تان را با خودتان برگردانید و در روستا نگذارید.
سعی کنید غذا، آب یا هر چیز مفیدی را هدر ندهید. حتی کوچکترین چیزها در این استان ارزش زیادی دارند.
بلوچ‌ها در مورد مسائل شخصی کنجکاو هستند. اگر کسی از شما پرسید”چرا ازدواج نکردی” یا “چه زمانی بچه دار می‌شوید؟” ناراحت نشوید؟ و در این مورد باهم حرف بزنید.
به خاطر شرایط فرهنگی شاید کمتر زنان را در محیط روستا ببینید مخصوصا اگر مرد باشید جلوی شما نخواهند آمد، ولی اگر زن هستید حتما همان ابتدای ورود به خانه میزبان اجازه بگیرید و وارد اتاقی که زنان هستند شوید و با آنها آشنا شوید و گفتگو کنید.
سعی کنید وقتی از مسائل فرهنگی و سنتهای‌شان صحبت می‌کنند از اظهار تاسف یا بیان جملاتی مثل ” چقدر سخت” و “این دیگه چه رسمیه” خودداری کنید. یادتان باشد شناخت شما از شرایط فرهنگی منطقه بسیار کم است پس بر اساس منطق و اصول ذهنی خودتان قضاوت نکنید و به رسوم منطقه احترام بگذارید.
اگه جز افرادی هستید که بعد کار داوطلبانه به شهر خودتان برمی‌گردید و به هر دلیلی امکان معاشرت ندارید و جواب تلفن اهالی را نمی‌توانید بدهید شفاف این موضوع را توضیح بدهید چرا که مردم بلوچ بسیار خونگرم و معاشرتی هستند و دوست دارند با شما به صورت تلفنی در تماس باشند یا به شهر شما بیایند و این رفت و آمد ادامه پیدا کند.
یادتان نرود شما میهمان نیستید پس سعی کنید با زندگی آنها زندگی کنید.
خرید از محصولات روستایی و هنر بومی خصوصا سوزندوزی بلوچ را حتما در برنامه تان داشته باشید چرا که کمک بزرگی به معیشت، خود باوری و توانمندی ساکنین آنجا می کنید.

مواردی که توسط سایر داوطلبان فعال غیر بومی در این استان به نوشتار اضافه شد:

زنان بلوچ تمایلی به در آغوش کشیدن زنان ندارند و با این کار راحت نیستند پس موقع خداحافظی و یا به نشانه تشکر بهتر است اینکار را انجام ندهیم مگر اینکه با آن زن خیلی صمیمی شده باشیم.
در اقدامات و کارهایمان اگر قرار است فرد بلوچی در کنارمان باشد وقت نماز را در زمانبندی‌ها در نظر بگیریم چون برایشان مهم است.
از لفظ تجارت غیررسمی برای یکسری مشاغل استفاده کنیم و لیبل نزنیم.
خانم‌ها گاهی موبایل یا اینترنت یا اجازه استفاده از آن را ندارند پس مراقب باشیم سر این مسائل حس محرومیت نکنند.
شخصیت‌های مذهبی و مولوی ها، سردارها و بزرگان طایفه برای مردم بسیار قابل احترام هستند.
ایوان بزرگ جلوی مسجد را نباید با کفش وارد شوید.

همچنین این مواردی است که از طرف خود فعالین بلوچ به این نوشتار اضافه شده است:

بافت جامع بلوچستان سنتی و مذهبی است از این رو مصرف مشروبات الکی برای جامعه بلوچستان عادی نیست.
سیگار کشیدن دختران در جامعه محلی چندان پسندیده نیست و بازخورد منفی خواهد داشت.
افکار خود را به جامعه محلی دیکته نکنیم خصوصا در رابطه با موضوعاتی مثل “چرا زود ازدواج می کنید؟ بچه زیاد دارید! چقدر مذهبی و سنتی هستید” چرا که با سفر یک یا دوباره شما موضوعاتی از این دست حل نخواهد شد.
حتما پوشیدن لباس بلوچی را امتحان کنید ولی بهتر است برای درک تفاوتها از جانب جامعه بلوچ لباسهای خودتان را موقع کار و استراحت بپوشید.

یادمان باشد کار داوطلبانه در بلوچستان فرصتی عالی برای درک سبک زندگی مردم بلوچ و داشتن دوستانی ارزشمند برای یک عمر است. پس با درنظرگرفتن مواردی از قبل آن را به یکی از شیرین‌ترین تجربیات زندگی‌تان تبدیل کنید.

اگر به ین متن علاقه داشتید، از تمام مطالب مربوط به مسائل اجتماعی و محلی ما بازدید کنید!

اگر به فرهنگ و سنت‌های بلوچی علاقه دارید می‌توانید از محصولات سوزندوزی که توسط زنان هنرمند بلوچ ساخته شدند سر بزنید تا در پروژه‌های توسعه روستایی ما شریک باشید.