کارآفرینی اجتماعی در روستاها

اهمیت وجود زنان در چرخه اقتصاد

نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند و با توجه به این موضوع برای دستیابی به توسعه همگانی، زنان در کنار مردان می‌بایست در فرآیند توسعه مشارکت داشته باشند. اما در کشورمان از بسیاری جهات در فرایند توسعه، نقش زنان به خصوص زنان روستایی مورد غفلت واقع شده است. کارآفرینی اجتماعی در روستاها به منزله تولید ثروت توسط زنان روستایی است که منجر به توانمندی زنان، توسعه درونزا و بالابردن اهمیت هنر بومی و صنایع دستی خواهد شد.

معنا، انواع و اهمیت کارآفرینی اجتماعی در روستاها

به طور کلی به برپایی یک فعالیت تجاری با پشت سر گذاشتن ریسک‌های مالی در جهت به حداکثر رساندن حاشیه سود کارآفرینی اجتماعی گفته می‌شود. برای درک این موضوع بهتر است شِمای کلی مفهوم بالا را به درستی درک کنید. حال تفاوت کارآفرینی در روستاها با کارآفرینی در شهرها چیست؟ هنگامی که مرکز تولیدی (یا خدماتی) در یکی از مناطق دورافتاده و کمتر برخوردار تاسیس شود و در راه‌اندازی آن از مردمان بومی استفاده شود، آن تولیدی یک کارآفرینی اجتماعی روستایی در نظر گرفته خواهد شد.

در کشورهای جهان اول از کارآفرینی روستایی در جهت بالابردن کیفیت زندگی در روستاها، براورده کردن نیازهای اولیه برای دستیابی به توسعه پایدار و نوآوری اجتماعی همگن استفاده می‌شود. لذا تعریف روستا در کشورهای غربی با تعریفی که در ایران رایج است به کلی فرق دارد. سطح زندگی و خدمات در بسیاری از روستاهای کشورهای جهان اول قابل قیاس با بهترین شهرهای ایران هم نیست. این موضوع از توجه آنها به تولید ثروت در همان روستاها و بکارگیری موثر ِمردان و زنان روستایی نشأت می‌گیرد.

اهمیت کارآفرینی اجتماعی در روستاها چیست؟

هنگامی که زنان و مردان به دلیل کمبود فرصت‌های شغلی از مناطق روستایی به مناطق شهری مهاجرت می‌کنند این مسئله نه تنها در روستاها بلکه برای شهرها نیز معضلاتی ایجاد خواهد کرد. همچنین با مهاجرت خانواده‌ها از روستاها به شهرها، فرزندان آنها نمی‌توانند به رشد و کمال حداکثری خود دستیابند.

از این‌رو روستاها با کمبود نیروی انسانی جوان، پرانرژی و تولید کننده مواجه می‌شوند. به این معنا که هرچند سطح خدمات در این مناطق دورافتاده بیشتر شود اما کسی نیست که بخواهد از آنها استفاده کند و برای خانواده خود سودآور باشد. در این صورت روستاها به یک پایگاه پیر و زیان‌آور برای کشور تبدیل می‌شوند.

حال تصور کنید که روستاییان در روستای خود تبدیل به یک پایگاه تولیدی و خدماتی شوند و بتوانند از جمعیت شهری بدون مهاجرت کردن به شهر استفاده کنند. این ایده بسیار عالی تنها با کارآفرینی اجتماعی در روستاها میسر خواهد شد، جایی که زنان نقش بسزایی در تولید ثروت و حتی ارز آوری به کشور دارند و پابه‌پای مردان در چرخه اقتصاد فعالیت دارند.

انواع کارآفرینی اجتماعی در روستاها

همانطور که گفتیم مهاجرت روستاییان به شهرها یک معضل اجتماعی برای کل کشور به همراه دارد. همانطور که مهاجرت دست جمعی افراد از یک کشور به کشور می‌تواند برای جامعه میزبان مشکل‌زا باشد، چنین مهاجرت داخلی نیز برای هیچ کس منفعت نخواهد داشت.

روستاها با توجه به منابع و منظره‌های طبیعی که در اختیار دارند از چند جهت در چرخه اقتصاد می‌توانند به کار گیرند. با کمی تغییر در روش تولید محصولات کشاورزی، می‌توان بهره‌وری از زمین را ارتقا داد. همچنین با رسیدگی به دام‌، طیور و دیگر حیوانات اهلی قابل پرورش از نظر واکسن و اصلاح نژاد می‌توان سودآوری روستاییان را تا چندین برابر افزایش داد.

لازمه این امر بالابردن امید به آینده روستا و همچنین شور و شوق در روستاییان است. با برگزاری کلاس‌های آموزشی برای روستاییان می‌توان درک آنها از آینده را بهبود بخشید. روستاییان  به دو شکل می‌توانند خود را به چرخه اقتصادی کشور ارتباط دهند:

روش اول: گردشگری و جامع میزبان

یکی از بهترین روش‌های تولید ثروت برای روستاییان استفاده از محیط طبیعی آنها در جهت میزبانی جامعه شهری است. به وسیله کارآفرینی اجتماعی در روستاها از طریق به‌روز کردن خانه‌های قدیمی و تبدیل آنها به بومگردی‌های سنتی می‌توان روستاها را به یک پایگاه سودآور تبدیل نمود.

روستاییان با فراگیری راه و روش‌های امروزی جهت پذیرایی از مهمانان می‌توانند از پتانسیل نهفته صنعت گردشگری بهترین استفاده را ببرند. با ایجاد بومگردی‌های متنوع (مهمان‌پذیرهای سنتی و شیک) مشاغل بسیار دیگری نیز در روستا شکل خواهند گرفت. در کشورهایی مانند ترکیه و اسپانیا، روستاها میزبانان بهتری برای توریست و گرشگران خارجی محسوب می‌شوند و روستاییان نقش پررنگ‌تری در صنعت گردشگری و تولید ثروت دارند.

روش دوم: تولید محصولات ارگانیک و صنایع دستی توسط روستاییان به خصوص زنان

یکی از ویژگی‌های مفید روستاییان این است که آنها برای رفع نیاز خود دست به تولید مواد خوراکی با کیفیت بالا می‌زنند. از آنجایی که روستاها از مراکز رفاهی و خدماتی بی‌بهره هستند و خود امکان تولید مواد مورد نیاز را دارند، می‌توان از این ویژگی در کارآفرینی اجتماعی استفاده کرد.

هسته اصلی خانواده‌های روستایی زنان روستایی‌اند که برای رفع نیازهای خانواده دست به تولید انواع مواد غذایی و مورد نیاز مانند پاپوش، فرش، لباس و پارچه می‌زنند. هر روستا با توجه به منابع طبیعی در اختیار و آب و هوایی که دارد می‌تواند مواد غذایی ارگانیکی را تولید کند که مشابه آن در شهرها دیده نمی‌شود.

برای مثال با تولید تخم مرغ محلی و ایجاد مرغ‌داری‌ها در روستاها نه تنها می‌توان نیاز روستا را تامین کرد بلکه با استفاده از روش‌های فروش مستقیم و مدرن برای روستاها سرمایه کسب نمود. از دیگر محصولات خوراکی روستایی که برای فروش بسیار مناسب هستند چند نمونه را ذکر کرده‌ایم:

• تولید عسل با کیفیت: عسل یک ماده خوراکی سرشار مزیت است که تنها در روستاها نوعِ خالص آن را می‌توان تولید کرد. با بیشتر شدن درک مردم از فواید بیشمار عسل طبیعی، روستاییان می‌توانند با پرورش زنبور عسل و ایجاد کندوهای فراوان برای خود و چندین خانواده دیگر درآمدزایی کنند.
• تولید فرآورده‌های لبنی: لازمه تولید فرآورده‌های لبنی به صورت انبوه، داشتن دام‌هایی با تغذیه مناسب است. روستاها منابع بسیار زیادی جهت تامین غذای گاو و گوسفندان را در اختیار دارند و با کمی آموزش به روستاییان می‌توان فرآورده‌های لبنی روستاها را به سرتاسر کشور فروخت.

در تولید هر یک از مواد خوراکی ذکر شده نقش زنان بسیار پررنگ است. پرورش و تولید محصولاتی نظیر دانه‌های طبیعی رنگی، زعفران، پسته، انواع سبزیجات، پرورش ماهی، بلدرچین و ده‌ها محصول دیگر از جمله کارهایی است که زنان می‌توانند در کنار مردان مشغول به کار شوند.

کارآفرینی اجتماعی در روستاها به وسیله تولید صنایع دستی توسط زنان روستایی

روستا جایی است که تولید با هنر گره می‌خورد و محصول نهایی چه از نظر مالی و چه از لحاظ معنوی بسیار ارزشمند است. زنان روستایی ایران جزو هنرمندترین زنان دنیا به شمار می‌روند. هنر بافندگی زنان روستایی ایرانی بر هیچ کس پوشیده نیست، آنها با استفاده از نخ‌های طبیعیِ پشم دام‌های خود می‌توانند نیاز البسه خانواده را برطرف کنند. لباس‌ها و صنایع دستی زنان روستایی با ذوق و هنر آنها تلفیق یافته و آثار ارزشمندی را به جای می‌گذارد که مورد توجه جوامع شهری و حتی گردشگران خارجی شده‌اند.

کسب سرمایه و کافرآفرینی به وسیله فروش انواع صنایع دستی – مانند گیوه، لباس‌های سنتی، فرش و تابلو فرش، گلیم، هنرهای چوبی و فلزی و سفالی و غیره – اگر بیشتر از فروش مواد خوراکی و سوغاتی‌های خوردنی نباشد کمتر نخواهد بود.

روستا فقط زمین و دام نیست

یکی دیگر از مسائلی که در عقب‌ماندگی روستاهای ایران نقش مهمی دارد، تعریف مردم جامعه از روستا و روستاییان است. هرگاه به یک تکه زمین کشاورزی که چند کشاورز پیر به روی آن کار می‌کنند و یا هنگامی که به یک گله دام برمی‌خوریم اولین فکری که به ذهن ما خطور می‌کند، روستا و روستاییان است. آنقدر سطح خدمات‌دهی و سطح زندگی مردم روستایی با شهری نزدیک است که با یک نگاه نمی‌توان این دو را از هم تشخیص داد.

دلیل این امر، تولیدکننده بودن مردمان روستا و سودآوری آنها برای شهر و کشور است. با تقویت زیرساخت‌ها و کشف استعدادها می‌توانیم چنین آینده‌ای را برای روستاییان خودمان در نظر بگیریم. کارآفرینی اجتماعی هدفی به غیر از بالا بردن سطح زندگی و افزایش امید در دل تک تک روستاییان ندارد.

روستاتیش؛ محلی نوین برای رونق کارآفرینی اجتماعی در روستاها

اما برای خرید از روستاییان حتما باید به روستا سفر کرد و با روستاییان به صورت حضوری دادوستد کرد؟ پاسخ این سوال خوشبختانه منفی است. برای خرید از زنان و مردان روستایی و رونق بخشیدن به کسب و کارهای خُرد آنها می‌توانید از پایگاه آنلاین روستاتیش استفاده کنید.

ما در جهت ارتقا دادن سطح زندگی مردمان روستایی بخصوص زنان دست به کار ابتکارانه‌ای زده‌ایم. تمامیِ کالاهای موجود در سایت ما به دست زنان و مردان روستایی از سراسر کشور ساخته شده‌اند و مبلغ دریافتی مستقیما به جیب روستاییان خواهد رفت. کالاها در روستاتیش از تنوع خوبی برخوردار هستند؛ از زیورآلات و اکسسوری گرفته تا عروسک‌های روستایی و لوازم تزئینی و حتی مواد خوراکی، همگی کار دست استادانه روستاییان عزیز کشورمان می‌باشند.