نکات مهم درباره عروسک‌های بومی

تحقیقات متعدد در مورد تاریخچه عروسک‌ها نشان داده است که آنها تقریباً به اندازه‌ای که سگ‌ها در طول تاریخ همراه انسان بوده‌اند، وجود داشتند و بخشی از هر فرهنگی بوده‌اند. آنها کل تجربه بشری را متحد کرده‌اند، و بنابراین باید از خود بپرسیم، چرا از آنها برای پر کردن شکاف بین حال و گذشته استفاده نکنیم؟ به ویژه عروسک‌های بومی راهنمای بسیار خوبی هستند. این اقلام کوچک دست ساز، انعکاسی از افرادی هستند که آنها را ساخته‌اند و امکان گفتگو و بحث درباره کودکان، تجارت، پول و خانواده فراهم می‌کنند.

عروسک‌ها تقریباً از ابتدا همراه همیشگی کودکان بوده‌اند. یا حداقل از آغاز استقرار بشر. اولین عروسک‌های بومی، عروسک‌های چوبی بودند که در سال 2000 قبل از میلاد در مصر یافت شدند. در یونان در قرن ششم قبل از میلاد، عروسک‌هایی وجود داشت که روی لباس‌هایشان نقاشی دیده می‌شد.

 یک قرن بعد مردم عروسک‌هایی می‌ساختند و می‌فروختند که تمام مدیترانه شرقی را پوشش می‌دادند.

بعضی اعتقاد دارند که عروسک‌ها، فرم ساده‌تری از بت‌های مذهبی هستند. به نوعی عروسک‌ها از این فرهنگ الهام گرفته شدند. 

از اولین بت‌های شناخته شده اروپایی، الهه‌ای از فرهنگ پارینه سنگی و نوسنگی اروپا هستند. باستان شناسان از آغاز این حرفه آنها را کشف کرده‌اند.

 تغییر از بت به اسباب بازی را می‌توان در کلمه عروسک مشاهده کرد. در لاتین کلمه “pupa” یا “puppa” نیز به معنای دختر و مهمتر از آن عروسک است. از اینجا می‌توان به صورت شفاهی دید که چگونه بت یک الهه تبدیل به یک اسباب بازی شد.

عروسک‌ها در اوایل تاریخ خود تجاری شدند. در قرون وسطی، عروسک‌های ساخته شده از چوب، موم جامد یا خمیر کاغذ قالب‌گیری شده در نمایشگاه‌های فلورانس و ونیز به فروش می‌رسیدند.

 اما در آلمان بود که صنعت عروسک فروشی رونق گرفت. در قرن چهاردهم، هر فرد در هر حرفه‌ای با توجه به موادی که در دسترس داشتند، شروع به ساخت عروسک کردند. در سال 1465، افراد شروع به تراشیدن عروسک‌های چوبی به عنوان یک حرفه کردند. این صنعتگران اولیه عروسک‌های خود را با دست می‌ساختند و آنها را به عنوان قطعات جانبی ساخته شده از ضایعات در اوقات فراغت ایجاد کردند. از این نظر، آنها تولید انبوه نبودند.

زمانی که عروسک سازی به یک صنعت تخصصی تبدیل شد، هر روز صدها قطعه تولید می‌شد و به مسافت‌های زیادی ارسال می‌شد.

پاریس نیز همزمان با آلمان عروسک تولید می‌کرد. این عروسک‌های چوبی و مومی عروسک‌های محبوب آن زمان بودند. آنها قرار بود جدیدترین مدها را برای بزرگسالان استانی به نمایش بگذارند. 9 عروسک دست ساز اروپایی با اولین کاشفان اروپایی وارد کشور آمریکا شدند.

اکنون درباره تاریخچه عروسک‌های بومی بیشتر می‌دانید. بیایید به برخی از آنها در سراسر جهان نگاه کنیم:

انواع عروسک‌های بومی در سراسر جهان:

عروسک بومی فرانسوی

عروسک‌های فرانسوی در اصل از بیسکویت چینی ساخته شده بودند که رنگ پوستشان طبیعی است. این عروسک‌ها در فرانسه نشانه کوچکی در صنعت مد فرانسه هستند. فرانسه همیشه مرکز مد بوده است و با پوشاندن لباس‌هایی که در زمان خود جدیدترین مد روز بوده، کار استثنایی در انعکاس همراه با مد روز بودن انجام داده است.

تئاتر مد تالار مشاهیر عروسک‌های فرانسوی بود، زیرا مجموعه نفیسی از عروسک‌ها بود که توسط طراحان مد برتر پاریس طراحی شده بودند. سنت نمایش فرانسه بر روی بدن عروسک‌ها تا به امروز ادامه دارد و تئاتر اکنون به یک موزه برای طراحان در سراسر جهان تبدیل شده است.

گواتمالا

عروسک‌های گواتمالایی که به‌عنوان «عروسک‌های نگران» شناخته می‌شوند، و افسانه‌ای بسیار گرانبها دارند که قرن‌ها پیش در آن‌ها کاشته شده. 

اعتقاد بر این است که بچه‌های گواتمالایی در مورد نگرانی‌های خود با عروسک‌های نگران خود صحبت می‌کنند و قبل از رفتن به رختخواب آنها را زیر بالش خود قرار می‌دهند. صبح روز بعد، عروسک‌ها بچه‌ها را عاقل‌تر می‌کنند و به آها حکمتی می‌دهند تا بتوانند با مشکلاتشان مبارزه کنند. این عروسک‌ها از سیم، پشم و تکه‌های پارچه باقی مانده ساخته شده‌اند. تنها چیزی که لازم است عروسکی با دهان بریده قرمز است تا بچه‌های گواتمالا را هر شب بخواباند!

روسیه

عروسک‌های ماتروشکا که با نام «عروسک‌های تودرتو» نیز شناخته می‌شوند، ستون محکمی از جنبش هنر و صنایع دستی روسیه در دهه ۱۸۹۰ بود. آنها ابتدا توسط سرگی مالیوتین، هنرمند مشهور در سن پترزبورگ طراحی شدند. ماتریوشکاها معمولاً مجموعه‌ای از پنج عروسک است که اندازه‌شان به ترتیب بزرگتر می‌شود و که هر کدام به خوبی در دیگری جا می‌گیرند. این عروسک‌ها در آن روزگار برای بسیاری از تم‌ها و ایده‌ها مانند بوم نقاشی بودند. در دهه 90، دیدن چهره رهبران شوروی که روی عروسک‌های ماتریوشکا نقاشی شده بودند، غیر عادی نبود!

ما در ایران انواع مختلفی از عروسک‌های بومی و دست‌ساز داریم که هرکدام مانند آینه‌ای از فرهنگ منحصر به فرد خود هستند. 

شما می‌توانید با استفاده از این لینک در مورد معروف‌ترین عروسک‌های بومی ایرانی بخوانید.

همچنین با سر زدن به عروسک‌های بومی دست ساز روستاتیش، می‌توانید نمونه‌هایی از این عروسک‌های زیبا و خلاقانه را از نزدیک ببینید. هرکدام از این عروسک‌ها توسط زنان هنرمند روستایی ساخته شده و هویت فرهنگی آنها را به خوبی نشان می‌دهند. چند نمونه از این عروسک‌ها در ادامه مطلب ذکر شده‌اند: 

عروسک بومی دوتوک تاجمیری

 این عروسک زیبا با شکل و انواع مختلفش، توسط یکی از مادربزرگ‌های روستای تاجمیر به اسم فاطمه ساخته می‌شود. عروسک‌های تاجمیری دهها قصه از تاجمیر در دل دارند و یادآور لالایی‌ها، شعرهای قدیمی و خاطرات زندگی روستایی عشایری هستند. این عروسک به صورت نمایشی هم وجود دارد.

درباره عروسک‌های نمایشی بیشتر بخوانبد.

به عروسک در تاجمیر خراسان جنوبی دوتوک گفته می‌شود. 

عروسک دست ساز پارچه ای بزرگ تاجمیر
عروسک بومی دست‌ساز دوتوک سیاه چشمون
عروسک لی لی بازبازک

عروسک لیلی بازبازک 

عروسک لیلی بازبازک به سه استان خوزستان، چهارمحال و بختیاری و فارس تعلق دارد و در هر کدام از این سه استان به سه نام مختلف شناخته می‌شود. لیلی، لیلی دستی، بویگ، بازبازک از اسامی مختلف این عروسک هستند. این عروسک را به عنوان شادترین عروسک بومی ایران می‌شناسند، چرا که به وسیله مفصل‌های متحرک و نخ‌هایی که به دستانش وصل شده، در دست صاحبانش به رقص درمی‌آید.

عروسک گلنار

عروسک‌ گلنار که به دست زنان هنرمند سارمران دوخته می‌شود، اشاره کرد. این عروسک راوی افسانه‌ی گلنار، دخترکی عاشق پیشه و کرمانج است. این عروسک به پاس داستان عاشقانه گلنار و بهمن دوخته می‌شود و یادآورد عشق زیبای این دو جوان کرمانج است.

عروسک خدیجه

 عروسک خدیجه را به یاد عشق ماندگار خدیجه و سیامند می‌دوزند. این عروسک در روستای سارمران از توابع اسفراین ساخته می‌شود. روستایی که پر از قصه و عروسک‌های بومی زیباست.

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

    منو اصلی