گزارش نشست فرصت‌ها و چالش‌های فعالیت‌های داوطلبانه

نسرین تاکید بسیاری بر تمرکز و توجه بیشتر بر مسائل آموزشی علل‌الخصوص سوادآموزی در فعالیت‌های داوطلبانه، غیرانتفاعی و عام‌المنفعه کرد چرا که مشکلات عدیده‌ای چون کمبود مدارس در مناطق کمتربرخوردار، نبود و کمبود معلم، مسیر‌های دور بودن مدارس از روستاها و دسترس‌پذیر نبودن مدارس و … را بارها در جوامع محلی که در آن‌ها کار داوطلبانه کرده، مشاهده نموده و تجربه کرده است.

نسرین خضری بر این نکته تاکید کرد که اولین اقدام‌های ما باید مسلماً مطالعات شناخت و نیازسنجی باشد، اقدام اول ما نباید ساخت کتابخانه باشد از جهت دیگری باید در نظر داشته باشیم که پس از ساخت کتابخانه در مناطق خاصی هر نوع کتابی را  ارسال نکنیم، مسئله پر شدن کتابخانه‌ها به هر طریقی نیست؛ بلکه باید کتب با دقت انتخاب شوند تا کتاب‌ها مورد استفاده قرار گیرند، نه تنها فضا را پر کرده باشند. 

نگاهی متفاوت به جمع‌آوری کتاب

شرمین نادری، نویسنده کتاب و ترویجگر کتاب و کتابخوانی، در ادامه‌ی بحث در مورد دقت در انتخاب نوع کتاب، نظر متفاوتی نسبت به نسرین خضری داشت. او تصریح کرد درست است که باید در انتخاب کتاب دقت کنیم، اما وجود کتاب‌های متعدد در کتابخانه کودکان را به سمت مطالعه سوق می‌دهد. همین که کودکان وارد کتابخانه می‌شوند، کتب بسیار و مختلفی را می‌بینند، انگیزه‌ای برای مطالعه پیدا می‌کنند. 

شرمین در ادامه گفت که: «بارها شده است که از طرف جامعه محلی درخواست اسباب‌بازی کردند»، و وی نیز معتقد است که می‌شود و می‌توان از تجارب و آموخته‌های پیشین استفاده کرد و ضمن توجه به خواست جامعه محلی و تحقق هدف ترویج کتابخوانی، راهی میانی یافت تا کودکان را به طریقی به کتابخانه‌ها برد و فضای کتابخانه را پویاتر کرد. شرمین یادآور می‌شود که گاها بروز خطاهای غیرعامدانه، ناخواسته و غیر قابل پیش‌بینی ناگزیر است، اما باید به‌سمت کاهش خطاها و به حداقل رساندن آن‌ها حرکت نمود، اما بروز آن گاهی اجتناب‌ناپذیر است.

داوطلبان چه کسانی هستند و چه انتطارات و مسائلی دارند. 

  در ادامه نشست ساناز قربانی، مدیر پروژه گروه‌های خودیار بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان، قربانی طرح بحث خود را با پرداختن به مسئله اینکه داوطلبان چه کسانی هستند و چه مسائلی دارند، آغاز و در ادامه نکاتی در رابطه با چگونگی ورود و رابطه با جوامع محلی یادآور می‌شود.

او با اتکا بر یافته‌های یکی از پژوهش‌های بنیاد که در رابطه با داوطلب‌ها بوده است اذعان کرد که دو قشر بیشتر از باقی اقشار مایل به کار داوطلبی هستند، یکی دانشجویان و دیگری زنان خانه‌دار طبقه متوسط. بنابراین اگر بخواهیم در زمینه داوطلب‌ها صحبت کنیم باید این دو قشر را در نظر بگیریم چرا که بیشترین داوطلبان ما از این دو قشر اجتماعی هستند.

ساناز بیان می‌کند که بحث نگهداشت داوطلب، در کنار و به‌اندازه‌ی بحث جذب داوطلب، مهم است به این معنی که اگر داوطلبی را که جذب کردیم چگونه حفظ کنیم. بسیاری از داوطلبان از این که فعالیت‌های مرتبطی با توانایی، تخصص و علایق آن‌ها به آن‌ها واگذاری نمی‌شود، ناراضی‌اند. آن‌ها احساس می‌کنند که فعالیت‌های ساده و بی‌اهمیتی را به آن‌ها می‌سپارند. او در ادامه می‌گوید که این نارضایتی‌ها یک‌سویه نبوده و مدیران پروژه‌ نیز نارضایتی‌هایی را داشته‌اند و دارند که بعضا داوطلب‌ها انتظارات زیادی دارند.

قربانی در آخر اشاره کرد که باید در نظر داشت که پس از ورود به جامعه محلی تا جای ممکن ارزش‌های خود را به میدان‌هایی که وارد شدیم تحمیل نکنیم. به‌عنوان مثال برای ما پرسش‌هایی مطرح می‌شود اما نباید این پرسش‌ها را به شیوه توبیخی از میدان بپرسیم و بدون در نظر داشتن بافت محلی دست به مداخلاتی بزنیم که در ادامه آسیب‌هایی به همراه داشته باشد. 

دوگانه‌ی پرتکرار؛ حقوق و وظایف داوطلبان

نگار، یکی از مشارکت کنندگان حاضر در نشست و فعال داوطلب، در ادامه گفت که کار داوطلبانه همچون فعالیت‌های دیگر باید با مسئولیت و تعهد همراه باشد. بسیاری از داوطلب‌ها توجه کافی به تعهد و مسئولیت‌پذیری ندارند. چون عنوان فعالیت داوطلبانه است، احساس مسئولیت نمی‌کنند. 

از سوی دیگر آذین محمدزاده ، از دیگر حاضرین و مشارکت‌کنندگان که خود سابقه فعالیت داوطلبانه در استان چهارمحال بختیاری و سیستان و جنوب کرمان را دارد، با تاکید بر اینکه داوطلبین‌هم دارای حقوقی هستند، گفت: فشار اقتصادی داوطلبان متخصص را تحت مضیقه قرار داده و متاسفانه بسیاری از موسسات به هر دلیلی این عامل را در نظر نمی‌گیرند. آذین یادآور شد که خیلی از داوطلب‌ها دانشجو هستند و نمی‌توانند وقت خود را گاهاً منظم اختصاص دهند، موسسات باید این مسائل را در نظر بگیرند که داوطلبین آن‌ها نه الزماً از گروه‌هایی بدون دغدغه اقتصادی هستند، نه گروه‌هایی که تمام زمان آن‌ها آزاد است. بر همین اساس خیلی وقت‌ها بی مسئولیتی نیست بلکه ناشی از ناتوانی بدلیل شرایط و اقتضائات بیرونی و ناخواسته است.