ارتباط بین شب یلدا و کریسمس چیست؟

ارتباط بین شب یلدا و کریسمس چیست؟

شب یلدا یکی از مهم‌ترین و زنده ترین شب‌های سال برای ایرانیان است. این جشن همراه با آداب و رسوم خود است و هر سال خانواده‌های ایرانی دور هم جمع شده و این شب سرد طولانی را در حضور گرم همم به پایان می‌رسانند.

شب یلدا در تاریخ میلادی، هر سال معمولا 21 یا 22 دسامبر است. جالب است که جشن کریسمس هم تقریبا در همین زمان برگذار می‌شود.

علاوه بر این، جشن یلدا و مراسم کریسمس چندیش رسم شبیه به هم دارند که ما را وادار می‌کند از خود این سوال را بپرسیم:

آیا تمام این ها اتفاقی است یا ارتباطی بین این دو سنت دیرینه است؟ ارتباط شب یلدا و کریسمس یا نوئل چیست؟در این متن چند آداب و رسوم شبیه به هم را بررسی کرده و دلایل ارتباط کریسمس و شب یلدا را برای شما می‌نویسیم.

انقلاب زمستانی  و یلدا

همانطور که گفتیم، شب یلدا از قدیمی‌ترین جشن های ایرانی است و در حدود 21 دسامبر یعنی انقلاب زمستانی برگزار می‌شود. شب یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال و در نتیجه آغاز روزهای طولانی شناخته می‌شود. کلمه یلدا در اصل به معنای “تولد” است و در این سنت ایرانی نشان دهنده “پیروزی نور بر تاریکی” است. به همین دلیل است که در قدیم، یلدا با تولد میترا، خدای روشنایی و نور مرتبط بوده.

شب یلدا زمانی است که خانواده ها و دوستان دور هم جمع شده، و خوراکی می‌خورند، داستان تعریف میکنند و شعر می خوانند. وجود دو میوه قرمز انار و هندوانه نماد سفره یلدا است. همچنین در این مراسم وجود آجیل مخلوط و نور شمع (یا هر نوع نور) ضروری است. رنگ قرمز که نماد آتش و خورشید است ،  در شب یلدا همه جا دیده می‌شود.

هدایای یلدا یکی دیگر از سنت های محبوب این شب است. اگر به خرید هدیه شب یلدا و بازدید از بسته های هدیه یلدا دارید به روستاتیش سر بزنید!

سنتی‌ترین شیوه جشن یلدا، نشستن دور سفره یلدا و کرسی است. شب یلدا به شب چله شب چلّه نیز معروف است که به چهل شب زمستانی اشاره دارد.

 

انقلاب زمستانی

انقلاب زمستانی، زمانی رخ می‌دهد که هر یک از قطب‌های زمین به حداکثر شیب خود از خورشید می رسند. این اتفاق دو بار در سال، یک بار در هر نیمکره (شمالی و جنوبی) می‌افتد.

در این صورت، انقلاب زمستانی روزی است که کوتاه ترین مدت نور روز و طولانی ترین شب سال را دارد، زمانی که خورشید در کمترین ارتفاع خود در آسمان قرار دارد.

از دوران ماقبل تاریخ، انقلاب زمستانی در بسیاری از فرهنگ‌ها زمان مهمی از سال بوده است و جشن‌ها و آیین‌ها مشخص شده است. این نشانه مرگ نمادین و تولد دوباره خورشید بود.

این بازگشت خورشید و نور، روزها را طولانی تر می‌کرد که از خیلی نظرها به نفع مردم بود. برای مثال، کشاورزی و سرسبزی زمین‌ها در زمان زمستان تقریبا وجود ندارد و بسیار محدود است. اما وقتی هوا گرم می‌شود و زندگی به طبیعت باز می‌گردد، انسان‌ها هم از آن سود می‌برند. برای همین افراد این دوران از سال را بسیار مقدس می‌دانند و این در تقریبا همه مناطق دیده می‌شود.

کریسمس

کریسمس در قرن چهارم آغاز شد، زمانی که مقامات کلیسا تصمیم گرفتند تولد عیسی را گرامی بدارند. آنها تصمیم گرفتند که تاریخ انقلاب زمستانی (که در 25 دسامبر در روم جشن گرفته می شد) را به میلاد مسیح مرتبط کنند.

کریسمس در 25 دسامبر در بسیاری از کشورهای جهان مشاهده می شود. کریسمس زمان شادی، عشق و بخشش است و اغلب با سنت ها و آداب و رسوم مختلف همراه است. از جمله این آداب و رسوم، می‌توانیم به تزئین درخت کریسمس، تبادل هدایا و آویزان کردن جوراب هدیه به شومینه، شرکت در مراسم های مذهبی، سرود خواندن و گذراندن وقت با خانواده و دوستان اشاره کنیم. بسیاری از مردم نمایش‌های مختلفی از داستان‌های مذهبی و شب تولد عیسی مسیح اجرا می‌کنند و در شام‌های بزرگ کریسمس شرکت می‌کنند. در حالی که کریسمس برای مسیحیان اهمیت مذهبی دارد، توسط غیر مسیحیان نیز به عنوان یک تعطیلات و مراسم با تمرکز بر روح سخاوت و با هم بودن جشن گرفته می‌شود.

ارتباط یلدا و کریسمس

بسیاری از سنت‌هایی که امروزه در زمان کریسمس مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند هدیه دادن و روشن کردن شمع، از سنت‌هایی است که در جشن‌های انقلاب زمستانی مانند شب یلدا هم یافت می‌شود.

بسیاری از افرادی که پاگانیسم را پرستش می‌کردند، تولد عیسی مسیح را جشن می‌گرفتند که به نوعی کریسمس بود.

البته آنها از کلمه ”yule”  استفاده می‌کردند که اختصاری از کلمه ایرانی باستانی «یلدا» بود. حتی نوع نوشته شدن و تلفظشان شباهت دقیقی دارد.

هنگامی که آیین میترا و مهر از ایران به جهان متمدن باستان سرایت کرد، 21 دسامبر به عنوان زادروز میترا جشن گرفته می‌شد و به روز تولد خورشید و میترا که خدای نور و خورشید و بود معروف بود.

اما یک اتفاق افتاد ، و آن این بود که در قرن چهارم میلادی به دلیل برخی اشتباهات در شمارش سال کبیسه، روز تولد میترا به 25 دسامبر تغییر یافت.

در قرن سوم، امپراتوری روم که در آن زمان مسیحیت را نپذیرفته بود، تولد دوباره خورشید تسخیر نشده (Sol Invictus) را در 25 دسامبر جشن می‌گرفت. این تعطیلات نه تنها نشان دهنده بازگشت روزهای طولانی‌تر پس از انقلاب زمستانی بود، بلکه به دنبال جشن رومی محبوب به نام Saturnalia هم بود!

علاوه بر این جشن‌ها، روز تولد میترا هم در این روز بسیار محبوب بود. تا آن زمان روز تولد عیسی مسیح در 6 ژانویه جشن گرفته می‌شد. (ارتدوکس شرقی – کریسمس اوکراینی). اما مذهب اکثر رومیان و مردم بسیاری از کشورهای اروپایی در آن دوران باستانی، همچنان میترائیسم بود و آنها همچنان آیین مهر را برگذار می‌کردند. مدت ها بعد، هنگامی که مسیحیت گسترش یافت، کشیشان نتوانستند مراسم جشن تولد میترا را در 25 دسامبر متوقف کنند، بنابراین این روز را به عنوان تولد عیسی اعلام کردند که هم اکنون هم همینطور است و کریسمس در این روز جشن گرفته می‌شود.

درخت کریسمس و درخت سرو مهر

در آن زمان، یکی از رسم‌ها این بود که دختران جوان آرزوهای خود را در پارچه ابریشمی پیچیده و به درخت‌ها  آویزان می‌کردند. پس از بسیاری تغییرات و البته گذشت زمان، این رسم به قرار دادن هدایا/آرزوها به زیر درخت همیشه سبز رسم شد که این سنت هم اکنون هم به همین شکل انجام می‌شود. در ایران باستان جشن یلدا هم از درخت سرو استفاده نمادین می‌کرد زیرا این درخت در فرهنگ ما بسیار اهمیت دارد. این درخت تقریبا با آیین درخت کریسمس مشترک است.

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

    منو اصلی